सः एव महान् चित्रकारः Class 6 Sanskrit Chapter 6 MCQ Questions
बहुविकल्पीय प्रश्नाः
प्रदत्तविकल्पेभ्यः उचितं उत्तरं चिनुत । (दिए गए विकल्पों से सही उत्तर चुनिए ।)
Question 1.
अस्माकं जीवनं मनोरमं भवति-
(i) हंसै:
(ii) वर्णै:
(iii) वस्त्रैः
Answer:
(ii) वर्णै:
Question 2.
राष्ट्रध्वजस्य मध्ये वर्णः भवति-
(i) श्वेतः
(ii) कृष्णः
(iii) हरित:
Answer:
(i) श्वेतः
Question 3.
श्रद्धायाः इष्टवर्णः अस्ति-
(i) हरित:
(ii) कृष्णः
(iii) रक्तः
Answer:
(i) हरित:
Question 4.
रक्तवर्णीयं नास्ति-
(i) जपापुष्पम्
(ii) पाटलपुष्पम्
(iii) इन्द्रधनुः
Answer:
(iii) इन्द्रधनुः
Question 5.
राष्ट्रपतिभवने उद्यानम् अस्ति-
(i) अमृत
(ii) देव
(iii) पाटल
Answer:
(i) अमृत
Question 6.
अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत। (अधोलिखित गद्यांश को पढ़कर प्रश्नों के उत्तर लिखिए |)
(क)
उद्यानस्य चित्रम् उपरि प्रदर्शितम् । एतत् राष्ट्रपतिभवनस्य परिसरे विद्यमानम् अमृत-उद्यानम् अस्ति । अत्र शताधिक-प्रकारकाणि पाटलपुष्पाणि सन्ति । सामान्यतः पञ्चसहस्राधिकानि ऋतुपुष्पाणि च सन्ति । रमणीयः निसर्गः विविधैः वर्णैः सर्वेषां चित्तम् आकर्षति । तादृशानां वर्णानां परिचयम् अस्मिन् पाठे प्राप्नुमः ।
I. एकपदेन उत्तरत। (एक शब्द में उत्तर दीजिए ।)
Question 1.
उपरिचित्रम् कस्य अस्ति?
Answer:
उद्यानस्य
Question 2.
अत्र कस्य भवनम् अस्ति ?
Answer:
राष्ट्रपतेः
II. पूर्णवाक्येन उत्तरत। (पूर्ण वाक्य में उत्तर दीजिए ।)
Question 1.
अमृत उद्यानम् कुत्र अस्ति ?
Answer:
अमृत-उद्यानं राष्ट्रपतिभवनस्य परिसरे अस्ति ।
Question 2.
पाटलपुष्पाणि कति सन्ति?
Answer:
शताधिक प्रकारकाणि पाटलपुष्पाणि सन्ति ।
Question 3.
पञ्चसहस्त्राधिकानि कानि सन्ति?
Answer:
पञ्चसहस्राधिकानि ऋतुपुष्पाणि सन्ति ।
III. भाषिककार्यम्। (भाषा संबंधी कार्य।)
(i) “विविधैः वर्णैः” अत्र विशेषणपदं किम् ?
(क) विविधैः
(ख) वर्णै:
(ग) अत्र
(घ) पदं
Answer:
(क) विविधैः
(ii) ‘नीचैः’ इति पदस्य विपर्यय पदं गद्यांशे किं आगतम् ?
(क) अमृत
(ख) उपरि
(ग) चित्रम्
(घ) उद्यानम्
Answer:
(ख) उपरि
(ख)
श्रद्धा – अत्र वृक्षस्य उपरि शुकः अस्ति। सः अपि हरितवर्णेन शोभते ।
शिक्षक: – श्रद्धे! तव इष्टवर्णः हरितः इति चिन्तयामि । अत एव हरितवर्णम् एव पश्यसि खलु ।
मेधा – आचार्य! अत्र काकः अपि अस्ति, यस्य वर्णः कृष्णः । एवं पिकस्य अपि वर्णः कृष्णः ।
शिक्षक: – आम्। उत्तमं निरीक्षणं भवत्याः । छात्रा : ! पश्यन्तु, अत्र पुष्पाणि अपि सन्ति । मनीष ! पश्यतु जपापुष्पम्। वदतु, अस्य वर्णः कः ?
मनीषः – रक्तवर्ण: आचार्य ! शुकस्य चञ्चुः अपि रक्तवर्णा। पाटलपुष्पम् अपि रक्तवर्णेन युक्तम्।
I. एकपदेन उत्तरत। (एक शब्द में उत्तर दीजिए ।)
Question 1.
शुकः कुत्र वर्णीय अस्ति ?
Answer:
वृक्षस्योपरि
Question 2.
श्रद्धायाः इष्टवर्णः कः अस्ति ?
Answer:
हरित:
II. पूर्णवाक्येन उत्तरत। (पूर्ण वाक्य में उत्तर दीजिए ।)
Question 1.
शुकस्य चञ्चुः कस्य वर्णस्य अस्ति ?
Answer:
शुकस्य चञ्चुः रक्तवर्णस्य अस्ति।
Question 2.
जपापुष्पस्य वर्ण: क: ?
Answer:
जपापुष्पस्य वर्णः रक्तः अस्ति।
III. भाषिककार्यम्। (भाषा संबंधी कार्य ।)
Question 1.
‘कृष्णः वर्णः’ अत्र विशेषणपदं किम् ?
(क) वर्णः
(ख) कृष्णः
(ग) काकः
(घ) पिक:
Answer:
(ख) कृष्णः
Question 2.
‘छात्राः ! पश्यन्तु अत्र पुष्पाणि सन्ति । ” अस्मिन् वाक्ये कर्तृपदं किं
(क) छात्राः
(ख) पश्यन्तु
(ग) पुष्पाणि
(घ) अत्र
Answer:
(क) छात्रा:
Question 7.
प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखत । (प्रश्नों के उत्तर एक पद में दीजिए।)
(क) शुकस्य वर्णः कः ?
Answer:
हरितः
(ख) पाटलस्य वर्ण: क: ?
Answer:
रक्तः
(ग) पिकस्य वर्णः कः ?
Answer:
कृष्णः
(घ) काकस्य वर्ण: क: ?
Answer:
कृष्णः
(ङ) शुकस्य चञ्चोः वर्णः कः ?
Answer:
रक्तः
Question 8.
बहुवचने परिवर्त्य वाक्यानि पुनः लिखत । (बहुवचन में बदलकर वाक्यों को पुनः लिखिए |)
(क) अत्र पाटलपुष्पम् अस्ति।
Answer:
अत्र पाटलपुष्पाणि सन्ति ।
(ख) उद्याने ऋतुपुष्पम् अस्ति।
Answer:
उद्याने ऋतुपुष्पाणि सन्ति ।
(ग) वृक्षस्य उपरि शुकः अस्ति ।
Answer:
वृक्षस्य उपरि शुकाः सन्ति ।
(घ) अत्र काकः अपि अस्ति ।
Answer:
अत्र काकाः अपि सन्ति ।
(ङ) अहम् द्रष्टुम् इच्छामि।
Answer:
वयं द्रष्टुम् इच्छामः।
Question 9.
उचितं विकल्पं चित्वा संवादं सम्पूरयत । (उचित विकल्प चुनकर संवाद पूरा कीजिए ।)
(क) माता – पुत्रि ! पश्य, किमपि वाहनं तु न (i) ……… । (आगच्छति/आगच्छन्ति)
पुत्री – मातः एकं वाहनं आगच्छति । एतत् तु विचित्रम्
(ii) ……..। (अस्ति/स्त:)
माता – पुत्रि ! पश्य, पश्य तत्र एक: मोटर वाहनः तीव्रगत्या
(iii) ………..। (आगच्छतः /आगच्छति)
Answer:
(i) आगच्छति
(ii) अस्ति
(iii) आगच्छति
(ख) पुत्रः – पितः ! अहं श्वः विद्यालयं न …….। (गमिष्यति गमिष्यामि)
पिता – पुत्र ! कथं? कुत्र (i) ……..? (गमिष्यसि / गमिष्यति)
पुत्र – अहं मात्रा सह आपणं (i) ………। (गमिष्यामि / गमिष्यति )
Answer:
(i) गमिष्यामि
(ii) गमिष्यसि
(iii) गमिष्यामि
(ग) शिक्षक: – छात्राः इतस्ततः किम् (i) ……..। (पश्यति/पश्यन्ति)
छात्राः – वयं सर्वे प्रकृतेः शोभां (ii) …….. (पश्यन्ति/पश्यामः)
शिक्षक: – अत्र प्रकृतेः शोभां दृष्ट्वा मनः प्रेसन्नः
(iii) ………। (भवति भवन्ति)
छात्राः – वयं सदा अध्यापकानाम् आज्ञापालनं
(iv) ……..| (करिष्यामः / करिष्यन्ति)
Answer:
(i) पश्यन्ति
(ii) भवति
(iii) पश्यामः
(iv) करिष्यामः
Question 10.
उचित – संख्यावाचीपदैः रिक्तस्थानानि पूरयत । (उचित संख्यावाची पदों से खाली स्थान भरिए ।)
(क) तत्र ………. (2) बालिके गायतः । (द्वौ/द्वे)
Answer:
द्वे
(ख) सप्ताहे …….. (7) दिनानि भवन्ति । (सप्त/सप्ता:)
Answer:
सप्त
(ग) कृषकस्य ……… (4) पुत्राः आसन् । (चतस्र:/चत्वारः)
Answer:
चत्वारः
(घ) वर्षे ……… (12) मासाः भवन्ति । (द्वादशा: /द्वादश)
Answer:
द्वादश
(ङ) भोजनालये ……….. (16) जना: भोजनं खादन्ति । (षद्दश / षोडश)
Answer:
षोडश
(च) अत्र ………. (1) उद्यानम् अस्ति। (एक:/एकम्)
Answer:
एकम्
(छ) उद्याने ……… (3) बालिकाः क्रीडन्ति । (त्रयः/तिस्रः)
Answer:
तिस्रः
(ज) मम हस्ते ……….. (5) अङ्गुल्यः सन्ति । (पञ्च/पञ्चा:)
Answer:
पञ्च
(झ) मञ्चे (1) …….. बालकः गीतं गायति । (एक: /एकम्)
Answer:
एक:
(ञ) तत्र कूपात् आनयन्ति । ………. (4) महिलाः जलं आनयन्ति । (चतस्र:/ चत्वारि)
Answer:
चतस्र:
