Class 6 Sanskrit Deepakam Chapter 5 Worksheet शूराः वयं धीराः वयम्
शूराः वयं धीराः वयम् Class 6 Worksheet
प्रश्न 1.
गीतस्य पंक्तिषु रिक्तस्थानानि पूरयन्तु-
(क) शूरा ____________ धीरा ____________ वीरा ____________ सुतराम्।
____________ बलशालिनो ____________ नितराम्।।
(ख) दृढमानसा ____________ प्रियसाहसाः ____________।
____________ अतिभावुकाः ____________ नियतम्।।
(ग) गतभीतयो ____________ दृढशक्तयो ____________।
यामो ____________ समराङ्गणं ____________ बालाः।।
प्रश्न 2.
गीतस्य पंक्तीनां हिन्दीभाषायाम् अर्थं लिखत-
(क) शूरा वयं धीरा वयं वीरा वयं सुतराम्।
गुणशालिनो बलशालिनो जयगामिनो नितराम्।।
सरलार्थ:- ___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
(ख) गतभीतयो धृतनीतयो दृढशक्तयो निखिला।
यामो वयं समराङ्गणं विजयार्थिनो बालाः।।
सरलार्थ:- ___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
(ग) जगदीश हे! परमेश हे! सकलेश हे भगवन्।
जगमङ्गलं परमोज्ज्वलं नो देहि परमात्मन्।।
सरलार्थः- ___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
प्रश्न 3.
पाठस्य आधारेण प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखन्तु-
(क) वीराः के सन्ति?
___________________________________________________________।
(ख) गुणशालिनो बलशालिनः के सन्ति?
___________________________________________________________।
(ग) वयं केषां सेवकाः स्मः?
___________________________________________________________।
(घ) कीदृशाः वयं समराङ्गणं यामः?
___________________________________________________________।
प्रश्न 4.
गीतांशानाम् उचितमेलनं कुरुत-
| ‘क’ स्तम्भः | ‘ख’ स्तम्भः |
| (क) शूरा वयं धीरा वयं | (i) प्रियसाहसाः सततम् |
| (ख) दृढमानसा गतलालसाः | (ii) न च वञ्चना हृदये |
| (ग) गुणशालिनो बलशालिनो | (iii) सकलेश हे भगवन् |
| (घ) जनसेवका अतिभावुकाः | (iv) वीरा वयं सुतराम् |
| (ङ) धनकामना सुखवासना | (v) जयगामिनो नितराम् |
| (च) जयमङ्गलं परमोज्ज्वलं | (vi) शुभचिन्तका नियतम् |
| (छ) जगदीश हे! परमेश हे! | (vii) नो देहि परमात्मन् |
प्रश्न 5.
शब्दानाम् अर्थं लिखित्वा स्वरचितवाक्येषु प्रयोगं कुरुत-
प्रश्न 6.
विपरीतार्थक शब्दानां मेलनं कुरुत-
| पदानि | विपरीतार्थक पदानि |
| (क) शूराः | (i) दुर्बलाः |
| (ख) दृढशक्तयः | (ii) लोभिनः |
| (ग) अतिनिश्चलाः | (iii) अलसाः |
| (घ) यामः | (iv) स्वीकुरु |
| (ङ) ऊर्जस्वल: | (v) कायरा: |
| (च) गतलालसाः | (vi) विचलिता: |
| (छ) देहि | (vii) आगच्छामः |
| (ज) गतभीतयः | (viii) मलिनम |
| (झ) उज्ज्वलम् | (ix) भयभीता: |
प्रश्न 7.
समानार्थकपदानां मेलनं कुरुत-
| पदानि | समानार्थकपदानि |
| (क) समराङ्गणम् | (i) अस्मान् |
| (ख) निखिलाः | (ii) प्रयच्छ |
| (ग) नः | (iii) युद्धक्षेत्रम् |
| (घ) देहि | (iv) समग्रा: |
| (ङ) वर्चस्वलाः | (v) लोभरहिताः |
| (च) ऊर्जस्वलाः | (vi) तेजोयुक्ता: |
| (छ) गतलालसाः | (vii) स्फूर्तियुक्ताः |
प्रश्न 8.
उचितपदानि संयोज्य वाक्यानि रचयत-
प्रश्न 9.
कोष्ठकप्रदत्तधातूनाम् उचितरूपेण रिक्तस्थानानि पूरयन्तु-
यथा- बालकः खादति। (खाद्)
(क) बालाः _____________। (पा)
(ख) वयम् _____________। (गम्)
(ग) त्वम् _____________। (लिख)
(घ) छात्रौ _____________। (पठ्)
(ङ) पुत्रः _____________। (नम्)
(च) आवाम् _____________। (क्रीड़)
(छ) ते _____________। (दृश्)
प्रश्न 10.
उदाहरणमनुसृत्य शब्दरूपाणि पूरयन्तु-
प्रश्न 11.
उचितपदैः स्त्रीलिङ्ग ‘बालिका’ शब्दस्य रूपाणि पूरयन्तु-
प्रश्न 12.
अध: महापुरुषाणां वीराणां चित्राणि दत्तानि। कोष्ठकात् चित्वा तेषां नामानि लिखत-
प्रश्न 13.
अधः महापुरुषाणां समाजसुधारकाणां चित्राणि दत्तानि। तेषां समक्षम् तेषां जन्मकालः, जन्मस्थानम्, देशस्य कृते योगदानं च लिखत-
यथा-
नाम – राजा राममोहनरायः
जन्मकालः – सन् 1774 ईस्वी
जन्मस्थानम् – बंगालस्य हुगली प्रदेश:
देशाय योगदानम् – समाजसुधारः, सतीप्रथायाः, अस्पृश्यतायाः, बालविवाहस्य च उन्मूलनम्
नाम – स्वामी दयानन्दः
जन्मकालः – __________________
जन्मस्थानम् – __________________
देशाय योगदानम् – __________________
नाम – स्वामी विवेकानन्दः
जन्मकालः – __________________
जन्मस्थानम् – __________________
देशाय योगदानम् – __________________
नाम – महात्मा ज्योतिबा फुले
जन्मकालः – __________________
जन्मस्थानम् – __________________
देशाय योगदानम् – __________________
नाम – वल्लभभाई पटेल:
जन्मकालः – __________________
जन्मस्थानम् – __________________
देशाय योगदानम् – __________________
