Class 6 Sanskrit Deepakam Chapter 9 Worksheet यो जानाति सः पण्डितः
यो जानाति सः पण्डितः Class 6 Worksheet
प्रश्न 1.
निम्नलिखितानां प्रहेलिकानां सरलार्थं लिखत उत्तरमपि च लिखत-
(क) न तस्यादिर्न तस्यान्तो मध्ये यस्तस्य तिष्ठति।
तवाप्यस्ति ममाप्यस्ति यदि जानासि तद्वद।।
सरलार्थ:-
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
उत्तरम्-
___________________________________________
(ख) वृक्षस्याग्रे फलं दृष्टं फलाग्रे वृक्ष एव च।
अकारादिं सकारान्तं यो जानाति स पण्डितः।।
सरलार्थ:-
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
उत्तरम्-
___________________________________________
(ग) किमिच्छति नरः काश्यां भूपानां को रणे हितः।
को वन्द्यः सर्वदेवानां दीयतामेकमुत्तरम्।।
सरलार्थ:-
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
उत्तरम्-
___________________________________________
प्रश्न 2.
उचितपदैः रिक्तस्थानानि पूरयत-
(क) _________________ च किं पेयं, _________________ कस्य वै सुतः।
कथं _________________ प्रोक्तं तक्रं _________________ दुर्लभम्॥
(ख) न _________________ तस्यान्तो मध्ये यस्तस्य _________________।
तवाप्यस्ति _________________ यदि जानासि _________________।।
(ग) _________________ फलं दृष्टं _________________ वृक्ष एव च।
_________________ सकारान्तं यो _________________ स पण्डितः।।
(घ) किमिच्छति नरः _________________ भूपानां को _________________ हितः।
को वन्द्यः _________________ दीयतामेकम् _________________।।
प्रश्न 3.
प्रहेलिकांशान् योजयत-
‘क’ | ‘ख’ |
(क) कुलालस्य गृहे ह्य | (i) भूपानां को रणे हितः |
(ख) भोजनान्ते च किं पेयं | (ii) तदर्धं हस्तिनापुरे |
(ग) तवाप्यस्ति ममाप्यस्ति | (iii) तक्रं शक्रस्य दुर्लभम् |
(घ) किमिच्छति नरः काश्यां | (iv) फलाग्रे वृक्ष एव च |
(ङ) कथं विष्णुपदं प्रोक्तम् | (v) यदि जानासि तद्वद |
(च) वृक्षस्याग्रे फलं दृष्टं | (vi) जयन्त: कस्य वै |
प्रश्न 4.
शब्दानाम् अर्थैः सह मेलनं कुरुत-
शब्दाः | अर्थाः |
(क) तक्रम् | (i) इन्द्र का |
(ख) कुलालस्य | (ii) राजाओं का |
(ग) रणे | (iii) कहा गया |
(घ) आर्तै: | (iv) पुत्र |
(ङ) सुतः | (v) पीड़ितों के द्वारा |
(च) भूपानाम् | (vi) कुम्हार का |
(छ) शक्रस्य | (vii) छाछ |
(ज) प्रोक्तम् | (viii) युद्ध में |
प्रश्न 5.
एकपदेन उत्तरत-
(क) विष्णुपदं कथं प्रोक्तम्?
___________________________________________
(ख) भोजनान्ते किं पातुं योग्यम्?
___________________________________________
(ग) कस्य सुतः जयन्तः?
___________________________________________
(घ) किम् सर्वेषाम् अस्ति?
___________________________________________
(ङ) नरः काश्यां किम् इच्छति?
___________________________________________
(च) सर्वदेवानां पूजनीयः कः अस्ति?
___________________________________________
प्रश्न 6.
उदाहरणानुसारं वाक्यानि लिखन्तु-
यथा- मन्दिर: – घण्टा – मन्दिरस्य घण्टा नुदति।
(क) बालकः – स्यूतम् – _____________________________
(ख) वृक्षः – पुष्पाणि – _____________________________
(ग) लता – कुसुमानि – _____________________________
(घ) पादपः – पत्राणि – _____________________________
(ङ) छात्र: – पुस्तकानि – _____________________________
(च) अध्यापिका – नाम – _____________________________
(छ) शक्र: – पदम् – _____________________________
(ज) पुस्तकम् – चित्राणि – _____________________________
प्रश्न 7.
तालिकायां प्रदत्तानां शब्दानां षष्ठीविभक्तेः रूपाणि रिक्तस्थाने लिखन्तु-
प्रश्न 8.
उदाहरणानुसारं षष्ठीविभक्तेः प्रयोगं कृत्वा रिक्तस्थानपूर्तिं कुरुत-
प्रश्न 9.
स्वपरिवारस्य सदस्यानां नामानि लिखत-
मम नाम अमोघः।
मम पितुः नाम ________________________।
मम मातुः नाम ________________________।
मम भ्रातुः नाम ________________________।
मम भगिन्याः नाम ________________________।
मम पितामहस्य नाम ________________________।
मम पितामह्याः नाम ________________________।
मम मातुलस्य नाम ________________________।
मम मातामहस्य नाम ________________________।
मम मातामह्याः नाम ________________________।
प्रश्न 10.
उचितशब्दरूपैः रिक्तस्थानपूर्तिं कुरुत-
प्रश्न 11.
उचितधातुरूपैः रिक्तस्थानानि पूरयत-
प्रश्न 12.
निम्नलिखितनपुंसकलिंग ‘फल’ शब्दरूपाणि उचितपदैः पूरयत-
प्रश्न 13.
उचितपदैः शब्दरूपाणि पूरयत-