Class 6 Sanskrit Deepakam Chapter 4 Worksheet अहं प्रातः उत्तिष्ठामि
अहं प्रातः उत्तिष्ठामि Class 6 Worksheet
प्रश्न 1.
घटिकां दृष्ट्वा लिखत इदानीं कः समयः?-
प्रश्न 2.
अधोलिखितवाक्येषु अमोघस्य दिनचर्या लिखिता। समयस्य अंकानां स्थाने संस्कृतपदं लिखत-
(क) अमोघः प्रातः 6.15 वादने उत्तिष्ठति। _________________________
(ख) स: 6.45 वादने नित्यकार्येभ्य निवृत्तः भवति। _________________________
(ग) सः 7.00 वादने प्रातराशं करोति। _________________________
(घ) सः 7.15 वादने विद्यालयं गच्छति। _________________________
(ङ) सः 8.00 वादने विद्यालयं प्राप्नोति। _________________________
(च) स: 3.30 वादने विद्यालयात् आगच्छति। _________________________
छ) 3.45 वादने मुखं हस्तौ च प्रक्षाल्य भोजनं करोति। _________________________
(ज) 5.00 वादने क्रीडनाय उद्यानं गच्छति। _________________________
(झ) 5.45 वादने गृहम् आगच्छति। _________________________
प्रश्न 3.
अधोलिखितवाक्येषु विविधरेलयानानां दिल्ली रेलस्थानके आगमनसमयः प्रदत्तः। समयस्य अंकानां स्थाने संस्कृतशब्दं लिखत-
(क) नई दिल्ली अमृतसर एक्सप्रैस – 1.45 वादने = _________________________
(ख) वन्दे भारत एक्सप्रैस – 2.00 वादने = _________________________
(ग) गोवा संपर्क क्रांति एक्सप्रैस – 2.30 वादने = _________________________
(घ) गोमती एक्सप्रैस – 3.00 वादने = _________________________
(ङ) देहरादून जनशताब्दी – 3.15 वादने = _________________________
(च) तेलंगाना एक्सप्रैस – 4.00 वादने = _________________________
(छ) गाजियाबाद नई दिल्ली स्पैशल – 5.30 वादने = _________________________
(ज) नई दिल्ली जालंधर एक्सप्रैस – 2.45 वादने = _________________________
प्रश्न 4.
उदाहरणानुगुणं समयं संख्याभिः लिखत-
यथा- सार्ध-एकादशवादनम् 11.30
(क) द्वादशवादनम् _________________________
(ख) पादोन-द्वादशवादनम् _________________________
(ग) सपाद-अष्टवादनम् _________________________
(घ) सार्ध-नववादनम् _________________________
(ङ) दशवादनम् _________________________
(च) पादोन-दशवादनम् _________________________
(छ) सपाद-द्वादशवादनम् _________________________
(ज) सार्ध-अष्टवादनम् _________________________
प्रश्न 5.
उदाहरणानुगुणं समयम् अक्षरैः लिखन्तु-
यथा- 06.00 षड्वादम्
(क) 01.00 _________________________
(ख) 04.15 _________________________
(ग) 08.30 _________________________
(घ) 11.45 _________________________
(ङ) 05.15 _________________________
(च) 12.30 _________________________
(छ) 01.45 _________________________
(ज) 10.00 _________________________
प्रश्न 6.
उदारहणानुगुणं ‘कदा’ शब्देन प्रश्ननिर्माणं कुर्वन्तु-
यथा- अहं पादोन-सप्तवादने विद्यालयं गच्छामि।
अहं कदा विद्यालयं गच्छामि?
(क) रमा एकादशवादने आपणं गच्छति।
____________________________?
(ख) रमनः सपाद- नववादने कार्यालयं गच्छति।
____________________________?
(ग) मम माता पादोन-द्विवादने विद्यालयात् गृहम् आगच्छति।
____________________________?
(घ) अहं सपाद – त्रिवादने गृहम् आगच्छामि।
____________________________?
(ङ) मम पिता सार्ध – षड्वादने गृहम् आगच्छति।
____________________________?
(च) वयं सार्ध-दशवादने शयनाय गच्छामः।
____________________________?
प्रश्न 7.
कोष्ठकात् उपयुक्तं शिष्टाचारपदं गृहीत्वा रिक्तस्थानानि पूरयन्तु-
सहायतां, दयाभावं, देशभक्तिः, सम्मानं, सेवाम्, अनुशासनम्
(क) विद्यालये छात्रेषु ____________________ भवेत्।
(ख) वयं मित्राणां यथाकालं ___________________________ कुर्मः।
(ग) वयं वृद्धजनानां ___________________________ कुर्मः।
(घ) वयं पशून् प्रति ___________________________ धारयामः।
(ङ) वयं गुरुजनानां ___________________________ कुर्मः।
(च) सर्वेषां मनसि ___________________________ भवेत्।
प्रश्न 8.
समानार्थकशब्दमेलनं कुरुत-
| शब्दा: | समानार्थकशब्दाः |
| (क) प्रतिदिनम् | (i) प्रातः कवोष्णं जलपानम् |
| (ख) प्रातराशम् | (ii) जागर्मि |
| (ग) भूमेः | (iii) अल्पाहारम् |
| (घ) इदानीम् | (iv) नित्यम् |
| (ङ) उत्तिष्ठामि | (v) नमनम् |
| (च) वन्दनम् | (vi) पृथिव्याः |
| (छ) उष:पानम् | (vii) सम्प्रति |
प्रश्न 9.
अधः मञ्जूषायां धारणीयाः गुणाः त्याज्याः दोषाः च लिखिताः तान् पृथक्-पृथक् कृत्वा लिखत-
प्रश्न 10.
उचितधातुरूपैः रिक्तस्थानानि पूरयन्तु-
प्रश्न 11.
उचितशब्दरूपैः रिक्तस्थानानि पूरयन्तु-
प्रश्न 12.
संख्याया: स्थाने संस्कृतपदं लिखत-
(क) 1 = ____________________
(ख) 2 = ____________________
(ग) 3 = ____________________
(घ) 4 = ____________________
(ङ) 5 = ____________________
(च) 6 = ____________________
(छ) 7 = ____________________
(ज) 8 = ____________________
(झ) 9 = ____________________
(ञ) 10 = ____________________
(ट) 11 = ____________________
(ठ) 12 = ____________________
(ड) 13 = ____________________
(ढ) 14 = ____________________
(ण) 15 = ____________________
(त) 16 = ____________________
(थ) 17 = ____________________
(द) 18 = ____________________
(ध) 19 = ____________________
(न) 20 = ____________________
प्रश्न 13.
निम्नलिखितशब्दानां मूलधातुं पुरुषं वचनं लकारं च लिखन्तु-
